آشنایی با انواع موتور خودروهای ایرانی

موتور خودروهای ایرانی چگونه اند؟ از چه فناوری هایی استفاده میکنند؟ تصور منفی جامعه درباره موتور خودرو‌های ایرانی و کارکرد آنها تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است؟ با خواندن این نوشته میتوانید تا حدود زیادی به پاسخ این سوالات برسید.

موتور خودرو قلب تپنده هر خودرویی هست. تصور خودرو بدون موتور مانند تصور آدمی بدون قلب است، درست به همین اندازه ناممکن و غیرقابل تصور. پس عملا با مهمترین بخش خودرو سروکار داریم. شرکت‌های خودروسازی دنیا همواره در حال تحقیق و توسعه برروی موتور خودرو‌های خود هستند تا بتوانند سرعت و قدرت بیشتری را در عین کاهش مصرف سوخت بدست آورند.

در ایران نیز دو شرکت بزرگ خودروسازی نیز موتور خودروهای خاص خود را دارند که در محصولات خود استفاده میکنند. هرچند به علت پیچیده و هزینه بر بودن طراحی موتور خودروهای جدید، این خودروساز ها از طراحی موتور خودرو های ایرانی جدید طفره میروند و بیشتر به دنبال استفاده از موتورهای قدیمی و با تکنولوژی های منسوخ شده‌اند.

در ادامه به معرفی انواع موتورهای استفاده شده در خودروهای داخلی خواهیم پرداخت.

موتور TU5

پیشرانه tu5 پژو یک پیشرانه ۱۶ سوپاپ به حجم ۱.۶ لیتر است.از لحاظ کارایی، مصرف سوخت و کیفیت، عملکردی قابل‌قبول را ‌از خود به نمایش می‌گذارد. این پیشرانه ۴سیلندر تنفس طبیعی، علاوه بر پژو ۲۰۶ هاچ‌بک، در دانگ‌فنگ H30 کراس، پژو ۲۰۶ صندوق‌دار، پژو 405 SLX، پژو ۲۰۷، پژو پارس LX و رانا نیز انجام وظیفه می‌کند.هم‌چنین نسخه ارتقایافته این پیشرانه در محصول جدید ایران خودرو یعنی تارا هم مشغول به خدمت خواهد شد.

حداکثر قدرت TU5 Engine، معادل ۱۰۵ اسب‌بخار در ۵۸۰۰ دور در دقیقه است . بیشینه گشتاور آن نیز به رقم ۱۴۲ نیوتن‌متر در ۴۰۰۰ دور در دقیقه می‌رسد. عملکرد نسبتا نرم و کم‌صدا به‌علاوه مصرف سوخت پایین، از نقاط قوت قلب تپنده TU5 به شمار می‌روند.این پیشرانه، به طور معمول تنها ۵.۴ لیتر در جاده‌های بین‌شهری سوخت مصرف خواهد کرد و میانگین مصرف سوخت ترکیبی آن نیز برابر ۶.۶ لیتر در صد کیلومتر ارزیابی شده است. اکثر مشتریان به دلیل همین مصرف سوخت پایین، عملکرد نرم وکم‌صدا و استهلاک کم، پیشرانه TU5 پژو را نسبت به سایر موتور خودرو‌های اقتصادی موجود در ایران ترجیح می‌دهند.

موتور TU3

این موتور نیز همان موتور TU5 توسط پژو و بر روی 206 تیپ 2 وارد ایران شد. حجم موتور آن 1360 سی‌سی و دارای گشتاوری معادل 80 نیوتن‌متر است. این موتور تا حدود زیادی در کشور بومی سازی شده است.

این موتور خودرو شاید نسبت به موتور TU5 ضعیف تر باشد، اما مصرف کمتری نسبت به این موتور دارد. تعداد سوپاپ کمتر نسب به موتور TU5 از نقاط ضعف آن است. گشتاور این موتور حدود 30 نیوتن متر کمتر از موتور TU5 است که عملکردی ضعیف تری به موتور در هنگام بالا رفتن از شیب ها می‌دهد.

موتور K4M

یکی از مدرن ترین موتور خودروهای ایرانی تولید شده در خودروهای ال‌نود ، رنو ساندرو معمولی و استپ‌وی، پارس تندر، تندر پلاس و رنو مگان ۱۶۰۰ نیز حضور دارد. حجم این موتور 1600 سی سی و سرسخت‌ترین رقیب موتور TU5 است.

این پیشرانه چهارسیلندر، معادل ۱۰۵ اسب‌بخار قدرت در ۵۷۵۰ دور در دقیقه و ۱۴۰ نیوتن‌متر گشتاور در ۳۷۵۰ دور در دقیقه ایجاد می‌کند و به دلیل نظارت دقیق شرکت رنو بر فرایند تولید آن، کیفیت قطعات و مونتاژ این قلب تپنده در سطح بالاتری نسبت به سایر محصولات مشابه قرار دارد. از طرفی، قدرت مناسب پیشرانه و وزن نسبتا پایین خودرو ال نود سبب شده است تا پیشرانه K4M رنو شتابی معادل ۱۰.۲ ثانیه برای تندر ۹۰ رقم بزند و آن را به خودرویی تقریبا چالاک در این بازه قیمتی تبدیل کند.

این موتور علاوه بر توان فنی مناسب، از نظر مصرف سوخت نیز رتبه‌ای متعادل برای خود فراهم آورده است. میانگین مصرف سوخت آن در جاده‌های بین شهری تنها ۵.۶ لیتر برآورد می‌شود.مصرف سوخت ترکیبی این پیشرانه نیز ۶.۹ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر خواهد بود که در قیاس با پیشرانه‌هایی نظیر XUM، XU7 مقرون‌به‌صرفه به نظر می‌رسد.

موتور پژو ۴۰۵ – XU7

یکی دیگر از بهترین موتور خودروهای ایرانی مربوط به خودرو 405 است. این پیشرانه یکی از قدیمی‌ترین موتور خودروهای موجود در بازار ایران است و بعد از بازنشسته‌شدن پژو ۴۰۵ جی‌ال‌ایکس، هم‌چنان در برخی مدل‌های سمند و پژو پارس انجام وظیفه می‌کند. XU7 Engine از نوع هشت‌سوپاپ است و فناوری تنظیم سوپاپ‌های آن به‌صورت غیرهیدرولیک یا شیم‌بندی عمل می‌کند.درنتیجه، ازلحاظ نرمی کارکرد و تولید سروصدا نسبت به سه پیشرانه دیگر در جایگاه پایین‌تری قرار می‌گیرد.

لوازم‌یدکی این پیشرانه با قیمت مناسب در سراسر کشور و تمامی فروشگاه‌های قطعات خودرو به‌وفور یافت می‌شود. تمامی مکانیک‌ها نیز با شیوه‌های مختلف تعمیر این موتور آشنایی کامل دارند. این موارد جزو نقاط قوت پیشرانه 1761 سی‌سی پژو ۴۰۵ تلقی می‌شوند؛ اما در صورتی که بخواهیم به نکات منفی آن نیز اشاره کنیم،باید از مصرف سوخت بالا و میزان خرابی بیشتر آن نام ببریم.سوختن واشر سرسیلندر در این پیشرانه بیش از سایر موتورهای هم‌ رده رخ می‌دهد.

ناگفته نماند که حداکثر قدرت و گشتاور پیشرانه xu7 پژو، به ترتیب برابر با ۱۰۰ اسب‌بخار در ۶۰۰۰ دور و ۱۵۳ نیوتن‌متر در ۳۰۰۰ دور در دقیقه است. مصرف سوخت ترکیبی آن نیز بر اساس اعلام رسمی سایت ایران خودرو، حدود 9 لیتر در 100 کیلومتر خواهد بود اما در عمل، با مصرفی بیش از این مقدار مواجه خواهید بود.

موتور ملی یا EF7

موتور ملی یکی دیگر از بهترین موتور خودروهای ایرانی به شمار می‌آید. در سال 1383، شرکت ایپکو (IPCO) تصمیم گرفت تا در پروژه‌ای به نام EF7، زمینه طراحی و تولید قلب تپنده ملی را فراهم کند. پس از تحقیقات فراوان و همکاری با شرکت F.E.V آلمان، ایپکو موفق شد در اسفند سال 1385 از اولین نمونه پیشرانه EF7 رونمایی کند.

این قلب تپنده چهارسیلندر ۱.۷ لیتری 16سوپاپ، هم اکنون درون سینه مدل‌های مختلفی هم‌چون سمند، دنا و دنا پلاس می‌تپد. حداکثر توان خروجی آن، به ۱۱۳ اسب‌بخار در ۶۰۰۰ دور می‌رسد. نهایت گشتاور حاصل از آن نیز معادل ۱۵۵ نیوتن‌متر در بازه ۳۵۰۰ تا ۴۵۰۰ دور اعلام شده است.

پیشرانه ef7 از لحاظ توان فنی نسبت به سایر پیشرانه‌های مشابه خودروهای داخلی، برتری دارد؛ اما پیچیدگی فنی بیشتر، فرایند نسبتا دشوار تعمیرات آن به‌علاوه قطعات یدکی تقریبا گران‌تر، سبب شده است تا نسبت به دیگر موتور خودروهای داخلی، اشتیاق دیگر کاربران برای خرید آن کمتر باشد.

البته هماهنگی ذاتی این موتور با سوخت ترکیبی CNG باعث شده است که این موتور گزینه مناسبی برای ناوگان حمل و نقل ایران باشد.

موتور خودرو پراید

این موتور در بین سایر موتور خودروهای ایرانی دارای ضعیف ترین رتبه است. قدرت موتور پراید از 59 تا 69 اسب بخار بنا به استفاده از قطعات مختلف در خط تولید متغییر است. با اینکه این موتور با بار کم بسیار راحت و پرشتاب است، اما با افزایش حجم سرنشین خودرو به دلیل گشتاور پایین،تبدیل به محصولی کاملا تنبل می‌شود.

علی رغم مصرف پایین سوخت این موتور، در مقابل توان محدودی که ارائه می‌دهد می‌توان گفت راندمان موتور چندان مناسب نیست.هم اکنون موتورهایی با حجم 1300 سی سی حدود شش لیتر مصرف و 90 اسب بخار قدرت دارند. در حالیکه حداقل موتور پراید 20 اسب بخار ضعیف تر است. مصرف آن هم بیش از یک لیتر بیشتر از موتورهای هم کلاس خود است. گشتاور این موتور هم 103 نیوتن متر است.

موتور خودرو تیبا – M15

این موتور در واقع نسخه حجیم‌تر و به‌روزرسانی‌شده پراید است.که در محصولات پلتفرم ایکس ۲۰۰ سایپا نظیر انواع تیبا، ساینا و کوییک حضور دارد.

نهایت قدرت و گشتاور  M15 Engine سایپا به ترتیب برابر با ۸۷ اسب‌بخار و ۱۲۸ نیوتن‌متر است که عمدتا توسط یک گیربکس ۵ دنده دستی به سمت چرخ‌های محور جلو ارسال می‌شود و شتابی حدود ۱۳ ثانیه را برای محصولاتی هم‌چون تیبا و ساینا به ارمغان می‌آورد. ناگفته نماند که میانگین مصرف سوخت پیشرانه M15 سایپا، برابر با ۶.۹ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر برآورد می‌شود.

 مواردی نظیر مصرف تقریبا متعادل، توان فنی بهتر از پراید، وفور قطعات یدکی و فرایند تعمیر آسان، از جمله نقاط قوت موتورهای ام15 سایپا به شمار می‌روند.

موتور 1600 OHV

پیکان سال ۱۳۸۴ خداحافظی کرد اما موتور پیکان تا الان در حال استفاده است.این موتور در ابتدا بر روی پیکان سواری، پیکان وانت ( باردو ) و سپس با انجام تغییراتی گسترده در وانت آریسان استفاده شده است.

در آخرین تغییر، حجم این موتور زیاد شده و از 1600 سی سی به 1700 سی سی رسیده است. و قدرت آن در حالت بنزین از 79 به 85 اسب‌بخار و در حالت گازسوز به 78 اسب‌بخار رسیده است.

مصرف این موتور در حالت بنزینی هم حدوداً نیم لیتر کاهش یافته است. در مجموع 30 قطعه از این موتور تغییر کرده که 15درصد موتور را شامل می‌شود. موتور قدیمی پیکان براساس اعلام وزارت نفت 14 لیتر مصرف داشت.