راهنمای جامع و کامل تسمه تایم خودرو

احتمالا تا بحال نام تسمه تایم را شنیده‌اید و یا در مواردی با خرابی و یا پارگی آن مواجه شده‌اید. در این مقاله میخواهیم شما را با این قطعه مهم در موتور خودرو آشنا کرده، راهنمای خرید این قطعه و تعدادی از علائم پارگی تسمه تایم آن را باهم بررسی کنیم.

این قطعه را بهتر بشناسید

اولین تسمه تایم در سال ۱۹۴۵ میلادی مورد استفاده قرار گرفته است . در سال ۱۹۶۲ ، خودروی آلمانی « گلاس ۱۰۰۴ » اولین خودرویی بود که از این قطعه استفاده می کرد . در سال ۱۹۶۶ شرکت Vauxhall تولید طراحی جدیدی از موتورهای ۴ سیلندر را آغاز کرد که در آن از این قطعه استفاده می شد و همین ترکیب بندی امروزه در غالب خودروها مورد استفاده قرار می گیرد .

تسمه تایم یک تسمه پلاستیکی است که برای استحکام بیشتر از رشته‌های فیبری نیز درون آن استفاده شده است. این قطعه در واقع قسمتی از موتور احتراق داخلی خودرو است که داخل پیشرانه قرار گرفته و میل لنگ خودرو را به میل سوپاپ و سوپاپ ها متصل می کند.

وظیفه‌ی تسمه تایم

این تسمه وظیفه تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپها را بر عهده دارد ، آنها را به چرخش در آورده و کنترل می کند . همچنین این قطعه با دندانه هایی پوشانده شده است تا از لغزش جلوگیری کند . تسمه تایم در اکثر خودروها در سرسیلندر قرار دارد . در طول زمان ، تسمه تایمینگ فرسوده می شود پس شما حتما باید با علائم پارگی تسمه تایم آشنا باشید تا در صورت مشاهده آنها از پاره شدن و مشکلات بزرگ جلوگیری کنید .

علائم خرابی یا پارگی تسمه تایم خودرو

1- شنیدن صداهایی غیر معمول از داخل محفظه موتور خودرو:

تسمه تایم از طریق یکسری قرقره به میل لنگ ومیل بادامک متصل می شود . میل لنگ میلگرد های اتصال موتور را که به پیستون های داخل محفظه احتراق وصل شده اند قدرت می دهد . میل بادامک نیز سوپاپ های سرسیلندر را باز و بسته کرده و سوخت را به داخل محفظه احتراق می فرستد که این گازها از اگزوز خودرو خارج می شوند.

این قطعه زمانی خراب می شود که یک سروصدای ناشناخته شبیه تیک تیک از موتور خودرو شنیده شودکه این امر نشانه فشار کم روغن درون موتور خودرو می باشد. سطح روغن را بررسی کنید باید به حالت طبیعی باشد در غیر این صورت باید به مکانیک مراجعه کنید. در مواردی دیده شده است که افزایش دود اگزوز به عدم کارکرد صحیح این قطعه مربوط شده است.

علائم پارگی تسمه تایم به سادگی قابل تشخیص است و با تغییر صدای خودرو می‌توان به آن پی برد. به این صورت که موتور خودرو با استارت زدن، صدای همیشگی که به دلیل وجود کمپرس و مکش درون سیلندر ها است را نداشته و به اصطلاح ول می چرخد.

2- روشن شدن چراغ چشمک زن موتور خودرو:

چشمک زدن چراغ موتور خودرو علامت این است که خودروی شما درون موتور به مشکلی برخورده است. به طور معمول هنگام خرابی تسمه تایم این چراغ کد همبستگی شافت ، سی ای ام میل لنگ را نشان می دهد . این کد ها را می توان توسط یک تکنسین آموزش دیده وسایل نقلیه و مکانیک حرفه ای تشخیص داد.

3- خودرو مشکلی در استارت زدن و حرکت دارد:

چنانچه تسمه تایم خراب شده باشد و زمان تعویض آن رسیده باشد، ممکن است که باعث شود تا سیلندر های موتور خودرو متناسب با لحظه حرکت باز و بسته شوند . این امر باعث نارسایی موتور خودرو شده که باید بلافاصله تسمه تعویض گردد.

4- از کار افتادن دور موتور خودرو یا بیش از حد معمول کار کردن آن:

تسمه تایم خودرو دندانه دار ساخته که در هنگام حرکت خودرو درحال چرخش است. اگر دندانه‌ها از بین بروند یا پاره شود هنگام تعویض دنده، خودرو متوقف شده و یا منجر به خرابی آن می شود. اگر تسمه شل شده باشد خودرو شروع به لغزش کرده و حین شتاب دور موتور بالاتر می رود . این امر می تواند نشانه از بین رفتن دندانه ها هم باشد.

5- نشت روغن از جلوی موتور:

نشتی روغن از کاور تسمه تایم یکی از عوامل شل شدگی و یا نهایتا خرابی یا پارگی آن است . مسئله دیگری که سبب این امر می شود هنگامی است که واشر سرسیلندر موتور و کاور تسمه از بین می رود، ترک می خورد یا به طور نادرست نصب می شود. نشت روغن از کاور معمولا منجر به گرمای بیش از حد موتور شده و می تواند باعث از بین رفتن آن شود.

عواقب سهل انگاری در تعویض

برخی افراد معمولا به خاطر صرفه جویی برخی سرویس های دوره ای خودرو را نادیده می گیرند ‏یا به تاخیر می اندازند. این قبیل افراد از عواقب سنگین کار خود بی اطلاع هستند و نمی دانند که ‏خودروهایی که سرویس های آنها نادیده گرفته شده پس از مدتی خرابی های زیادی به صاحب خود تحمیل ‏می کنند. حتی اگر خوش شانس باشید و آسیب جدی به خودروی شما وارد نشود. حداقل ضرری که متحمل ‏خواهید شد این است که عمر خودروهای بسیار کمتر از حد نرمال خواهد بود و زودتر مجبور به عوض کردن ‏آن خواهید شد.‏

اکثر خودروها از تسمه تایم لاستیکی برای به گردش در آوردن میل سوپاپ (ها) و واتر پمپ ‏استفاده می کنند. در گذشته خودروها به جای تسمه از زنجیر استفاده می کردند. جز در مواقعی که آسیب ‏جدی به موتور وارد نشده بود نیازی به سرویس نداشتند ولی تسمه تایم در فواصل زمانی معینی نیاز به ‏تعویض دارد. البته هنوز در بعضی خودروها مانند مزدا3 و ماکسیما زنجیرتایم به جای تسمه استفاده می ‏شود.

بنابراین در صورتی که تسمه تایم پاره شود دو حالت پیش می آید: ‏

‏1 – اگر موتور خودرو از نوع ‏Interference ‎‏ (تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به سوپاپ ‏برخورد کرده و آسیب جدی به موتور وارد می کند.‏

‏2 – اگر موتور خودرو از نوع ‏Non-Inteference‏ (غیر-تداخلی) باشد پس از بریدن تسمه پیستون به ‏سوپاپ برخورد نمی کند. این نوع موتورها طوری طراحی شده اند که پیستون وارد قلمرو باز شدن سوپاپ ‏ها نمی شود.‏

اکثر موتورها از نوع اول هستند زیرا در نوع دوم دست طراح برای بالا بردن نسبت تراکم موتور بسته است.‏

در حالت کلی اکثر خودروسازان زمان تعویض تسمه تایم را هر 160 هزار کیلومتر اعلام کرده اند ولی نکته ‏مهمی که اغلب به آن توجه نمی شود این است که رانندگی در شرایط سخت این زمان را به نصف کاهش ‏می دهد. به عنوان مثال اگر استفاده شما از خودرو به نحوی است که با دور موتور بالا زیاد رانندگی می کنید ‏یا معکوس های پیاپی و سنگین به موتور تحمیل می کنید یا در ترافیک سنگین رفت و آمد دارید باید زمان ‏اعلام شده برای تعویض تسمه را کاهش دهید در غیر اینصورت در صورت بریدن تسمه هزینه گزاف تعمیر ‏موتور بر عهده شماست.‏

بنابراین پیشگیری بهتر از درمان است.

برای اینکه از وضعیت تسمه تایم و سلامت آن مطمئن باشید قبل از ‏هر چیز لازم است که هنگام تعویض تسمه حتما کیلومتر کارکرد خودرو و تاریخ تعویض را یادداشت ‏کنید تا در صورت لزوم در اطلاع باشید که چند کیلومتر یا چند سال از زمان تعویض گذشته است. در صورتی ‏که این کار را نکرده اید ولی احساس می کنید زمان خیلی زیادی از تعویض نگذشته است بهتر است خودرو ‏خود را پیش افراد اهل فن ببرید تا وضعیت تسمه را برای شما بررسی کنند. علائم شایع خرابی تسمه ‏پوسیدگی، ترک خوردگی، ساییدگی و از بین رفتن دندانه ها هستند. ‏

علاوه بر علائم ظاهری برخی علائم دیگر نیز ممکن است اتفاق بیفتد که نشانه خراب بودن تسمه تایم یا ‏تنظیم نبودن تایم خودرو است. علائمی از قبیل بد استارت خوردن موتور، لرزش بیش از اندازه موتور هنگام ‏کارکرد در دور آرام، سر و صدای اضافی از قسمت نزدیک قاب تسمه، افزایش مصرف سوخت و کاهش ‏محسوس شتاب و قدرت موتور. در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در اسرع وقت تسمه را عوض ‏کنید یا حداقل مطمئن شوید که ایرادهای فوق مربوط به این قطعه یا تایمینگ موتور نیست. شاید هزینه ‏تعویض این قطعه مقداری گران باشد ولی بسیار کمتر از هزینه تعمیر موتور خواهد بود! ‏

تعویض تسمه تایم

در صورتی که خودروی شما نیاز به تعویض تسمه تایم پیدا کرد نزد افراد باتجربه و ‏مطمئن بروید. هنگام تعویض این قطعه، موتور باید مجددا از نو تنظیم شود. تسمه باید در جهت مناسب ‏روی پولی میل سوپاپ قرار گیرد و سفتی تسمه باید در حد استاندارد (مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو) ‏باشد تا میزان کشش تسمه از حد مجاز بیشتر و کمتر نشود. در صورت رعایت نکردن هر کدام از موارد فوق ‏خطر بزرگی موتور خودروی شما را تهدید خواهد کرد.‏

بهتر است هر بار که تسمه تعویض می شود وضعیت واتر پمپ نیز بررسی شود. واتر پمپ توسط تسمه ‏چرخانده می شود و در صورتی که خراب باشد ریسک بریدن تسمه وجود دارد. تمام قسمتهایی که ‏توسط تسمه به حرکت در می آیند در هر بار تعویض تسمه نیازمند ‏بررسی دقیق هستند. قسمتهایی مانند هرزگردها، تسمه سفت کن، میل سوپاپ، پولی میل سوپاپ و پولی میل ‏لنگ.‏

از کجا بفهمیم تسمه تایم اصل است یا تقلبی

برای تهیه یک تسمه اصلی به موارد زیر توجه داشته باشید:

تسمه تایم باید از مکانی معتبر و شناخته شده خریداری شود.
تسمه تایم های اصلی به هیچ عنوان به صورت فله ای و باز به فروش نمی رسند.
تسمه نباید دچار زدگی و خوردگی باشد.
باید به تاریخ درج شده روی قطعه دقت کنید.